Leiderschap en reflectie waarom horen die bij elkaar bij het ontwikkelen van leiderschap?

Voor iedere leider loopt de werkdruk af en toe zo hoog op dat goed functioneren lastig is. Minder bekend is dat bij drukopbouw vrijwel iedereen dus ook een leider gedrag inschakelt om die druk hanteerbaar te houden. Dit gedragspatroon is meestal gebaseerd op ervaring in het verleden. Maar wat ooit succesvol gewerkt heeft kan helaas in nieuwe situaties  tegengesteld effect hebben. Iedere spanningsvolle situatie is anders en door gedrag te herhalen wordt de spanning weggenomen maar de oorzaak niet weggenomen.

Gedragspatronen die samenhangen met spanningsopbouw lijken daarmee op coping mechanisme. Coping is de manier waarop iemand zichzelf beloond bij bepaalde omstandigheden of prestaties. Je kunt de mensen die hiermee te maken hebben herkennen aan een bepaalde gedraging bij een voor hen lastige situatie. Er is dus een samenhang tussen hoe iemand zichzelf beloont en onderliggende problematiek. Die kan tot uiting komen in een gehechtheid aan handelingen of gebruiken. In meer extreme gevallen is sprake van verslaving. Coping mechanisme bezorgt op de korte termijn een prettig gevoel op de lange termijn heeft het gedrag meestal (zeer) negatieve bij- effecten.

Kenmerkend aan leiders is dat ze zich op zo’n manier presenteren aan medewerkers dat die iets gaan doen (wat lijkt op) wat de leider verlangt. Maar hoe zit dat als de omgeving meer vraagt dan de leider kan overzien? Meestal treedt er op zulke momenten een gedragspatroon in werking dat voortkomt uit een coping mechanisme. Met name wanneer de spanningen te hoog oplopen. Bij iedereen (dus ook bij een leider) kan dit nadelige korte en lange termijn effecten teweegbrengen. Dit is te omschrijven als het ontsporen van effectief gedrag waarmee de leider iets gedaan kreeg naar ineffectief gedrag wat belemmerend werkt.

Reflecteren op je eigen functioneren helpt jezelf leren kennen (als leider) zodat effectief en ineffectief gedrag kunnen worden herkent. Hier heb je baat bij omdat kunt kunt bijsturen nog voordat je ontspoort door te erkennen dat je in een spanningsvolle situatie bent beland. Daarbij ben je vaak niet de enige leider in een organisatie. Dan is het handig om te weten hoe dit voor jezelf werkt maar ook voor collega leiders. Een voorwaarde hierbij is om onderling kwetsbaarheid aan elkaar te kunnen tonen.

Leiderschapsontwikkeling is gebaat bij sessies die over reflectie, kwetsbaarheid verliezen en winnen of hulp vragen gaan. Feedback en -forward zijn waardevol om te ontvangen juist op de momenten dat het lastig is.

Weet jij als leider andere leiders in de organisatie te vinden en kun je dan benoemen dat je vast (dreigt te) lopen? Dan kan dit de effectiviteit van een management team vergroten! Zeker tijdens samenwerking op hoog niveau in ronduit ingewikkelde situaties loopt de druk op. Overbelasting van de leiders ligt op de loer waardoor ontsporing uiteindelijk ook tot escalatie in de samenwerking leidt.

In een periode waarin je onder hoogspanning werkt is het cruciaal om terug te kunnen vallen op het ritme waaraan je samen met het management team hebt gebouwd. Leer als MT drie cruciale interventies ontwerpen die terugkerend een patroon vormen dat de stabiele basis vormt ook als de druk oploopt.

Wees voorbereid op spannende tijden en lees binnenkort meer over een nieuwe Kiemtraject opleiding waarin reflectief samenwerken voor mt`s centraal staat.